IK ZIE LIEFDE, IK ZIE GEVAAR

Ik heb er nog eens een nachtje over geslapen. Over Koningsdag nieuwe stijl, conform de wil van het staatshoofd, Willem-Alexander, koning der Nederlanden sinds 2013. Een beetje nagedacht, de commentaren laten inwerken. “De koning kan tevreden zijn”, las ik in het NRC Handelsblad. Jan Mulder is in De Wereld Draait Door enthousiast.

Ach, er zijn zaken van groter belang. Mij trof de afstand waar Willem-Alexanders moeder zo dichtbij was, en ook die zag ik in de verslaggeving vaak terug. Razend populair is de monarchie, geven de peilingen aan. Tevredenheid over de invulling van het koningschap overheerst. Maxima staat ruim bovenaan. Maar pas op, en vandaar dat ik erop terugkom, de koning komt eraan.

Dan heb ik het niet over de riante vergoedingen, de bouw van paleizen en het omgaan met de groten van deze aarde. Ik heb meer het idee dat de koning duidelijk iemand van de lange adem is. Hij heeft een plan en zal dat uitvoeren. Niemand die hem tegenhoudt. Hij is de koning, het staatshoofd van het land.

De Grand Parade in Dordrecht is een voorbeeld. Er zullen nog vele volgen. Een Nieuwsuurreportage toonde ’s konings enthousiasme voor het bedrijfsleven. Massaal tekenen ondernemers in, als de koning weer eens op reis gaat. Ik denk aan prins Bernhard. Ik zie VNO/NCW-topman Hans de Boer. Er is een dame die iets doet met rimpelloze bh’s. Natuurlijk steken zij de loftrompet over de vorst. Maar er is meer. Ik zie euro’s in de ogen blinken. Koning Willem-Alexander is de man naar wie zij zo hebben verlangd. Ik zie liefde.

Geen idee of de koning het beseft. Maar van ondernemers zijn er maar een paar. Kortom, ik zie gevaar.

PROBLEEM BEGINT BIJ RIJKE BLANKE

Vorig jaar augustus stak de onrust voor het eerst de kop op, in Ferguson, Missouri; New York, Chicago, Cleveland volgden. In North Charleston moet een politieman zich verantwoorden voor moord, en nu brandt Baltimore weer. Het proces voltrekt zich volgens een vast patroon. De politie arresteert een Afro-Amerikaan die dat met de dood bekopen moet, waarop de zwarte gemeenschap in actie komt.

Natuurlijk, 150 jaar na de Burgeroorlog en de afschaffing van de slavernij is in de VS op rassengebied best wel het een en ander gebeurd. Ook na de moord op Martin Luther King heeft de tijd niet stilgestaan. De burgemeester van Baltimore is een Afro-Amerikaan. Zelfs heeft het machtigste land van de wereld een zwarte president.

Veel is perceptie. Door welke bril kijkt de waarnemer? De media kunnen de nadruk leggen op zwarte relschoppers, tuig, gangs. Zij kunnen er ook op wijzen dat het optreden van de politie past in een klimaat waarin vooroordelen, racisme, discriminatie nog altijd welig tieren.

Blank en zwart hebben in Amerika gelijke rechten. Maar hebben zij ook gelijke kansen? En wat is het recht waard als je begint met een schier onoverbrugbare achterstand? Punt is dat de Verenigde Staten van Amerika een probleem heeft dat verder strekt dan het optreden van de politie van Ferguson, New York of Baltimore. En dat probleem begint bij de rijke blanken.

IK ZIE DE DRIE PRINSESJES

Koningsdag 2015. Een kwartiertje, twintig minuten misschien heb ik de Grand Parade aangezien. Toen draaide ik me om. Prachtige haven heeft het oude Dordrecht. Machtig mooi is de Merwede. Maar wat ik zag, was afstand. Zelfs de koningin vond ik minder charmant.

Het zal aan mij liggen. Je hebt de Republikeinen. De NOS onderzocht het, 71 procent van de Nederlanders staat pal voor de monarchie. Twee jaar is koning Willem-Alexander bezig. Ik lach om Lucky tv, om Willy. Mooi dat het kan in dit land. Toch heb ik zo maar het idee dat de koning het niets vindt. Dus ben ik benieuwd hoe lang hij zich inhoudt. Anders is er wel een diender die een voorbeeld stelt, net als in 2013 op de Dam, met Joanna.

Ik denk aan koningin Beatrix, prins Claus. Wat voorbij is, is voorbij. Het zal de leeftijd zijn. Ik zie de drie prinsesjes, Amalia, Alexia, Ariane. De kunst van het zwaaien verstaan ze. Mobieltjes, camera’s zijn overal. Zoveel is zeker, 25 jaar geleden stond het Koninklijk Huis dichterbij de mensen.

“Het zijn gewone mensen”, meent Mart Smeets die zichzelf neerzet als een razend enthousiast supporter, een overtuigd monarchist. Hij kent de koning, de koningin. Royaltywatcher Sandra Schuurhof vertelt tijdens De Wandeling : “Het zijn mensen van deze wereld, heel benaderbaar. Maxima is voorleesmoeder, staat langs het hockeyveld”.

Mart en Sandra spreken de woorden die de monarchie wil horen. Immers, de koning, de koningin, de prinsesjes zijn geen gewone mensen. Ze zijn uniek, in die zin dat ze in paleizen mogen wonen, en miljoenen krijgen uit de staatskas omdat ze lid zijn van één familie die afstamt van prins Willem van Oranje. Daarom mogen zij ook skiёn in Lech, omgaan met de machtigen van de aarde, huizen bouwen in verre landen.

Koning Willem-Axander is erg van het zakendoen. Koningin Maxima blijft prachtig, mooi, heeft ook iets met microkredieten. Wat jammer toch, eigenlijk. Als het Koninklijk Huis nou een functie had. Dit land bijeen zou kunnen houden, een bijdrage leveren aan het herstel van de economie, een goed woordje doen voor vluchtelingen, een dam opwerpen tegen de hebzucht en onrechtvaardigheid. Racisme en discriminatie helpen uitbannen, de mensen wat dichterbij elkaar brengen. Dan, misschien, zou ik het nut ervan inzien.

ANGST VOOR WOEDE VAN KIEZERS

Soms, nee best wel vaak, is er dat onbestemde gevoel. Noem het angst. Onzekerheid. Maar dan schrijft New York Timescolumnist Roger Cohen weer over het paradijs Europa waarvan ook Nederland deel uitmaakt. Want waarom anders willen miljoenen daarheen? Waar anders zijn de mensen zo rijk? Zijn vrijheid en recht gegarandeerd? En ben ik weer verkocht.

Bespaar me de nostalgie. Alsof er toen niet geblunderd is, oorlogen zijn gevoerd die talloze levens hebben vernietigd, onnoemelijke schade hebben aangericht. Alsof er nu geen democratische rechtsstaat bestaat, gevuld met integere, bekwame, razendknappe, inventieve burgers. Alsof we niet op vakantie kunnen.

Waarom dan toch dat onbestemde gevoel? Omdat ik het niet snap. Neem Griekenland dat zich aan of zelfs over de rand van de afgrond staat met een niet te torsen schuldenlast. Erger nog, een derde van de Grieken leeft onder de armoede grens. Vijfentwintig procent is werkloos. Alleen in Athene zijn al 30.000 daklozen.

Europa heeft intussen 250 miljard euro in het land gepompt om de voornaamste crediteuren te betalen, te weten de Duitse en Franse banken. De Griekse regering kwam onder curatele van de trojka van de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het IMF, om de begroting op orde brengen, de corruptie uitbannen, een betrouwbaar ambtenaren op te bouwen. Uiteindelijk gaat het om het vertrouwen in het financiёle systeem, in de euro.

Maar net iets te veel economen hameren op de zinloosheid van de meedogenloze gestrengheid waarvan vooral de gewone Griek de dupe is. Meer Keynes willen die economen zien. Meer investeringen. Wat, is de vraag, hebben bezuinigingen voor zin als zij de crisis verdiepen, de inkomsten reduceren waardoor weer meer bezuinigingen nodig zijn?

Onverzoenlijk stelt Europa zich op. Na vijf jaar is niets opgelost. Integendeel, het resultaat is dat de Grieken voor de linkse partij Syriza hebben gekozen. Het is buigen of barsten. In de Volkskrant uit minister Dijsselbloem als voorzitter van de Eurogroep zijn twijfels over het vervolg. Met plan B is gedreigd. Plan B, een Grexit? Griekenland uit de eurozone?

VVD-fractieleider Halbe Zijlstra was te gast bij de Twee Jannen, op NPO 1. Hij stelde dat een Grexit alleen een probleem voor de Grieken is. Helaas voor Zijlstra, weinig experts zijn het met hem eens. Voor Europa is het probleem niet minder. Misschien dat de banken zich redden, misschien dat de Europese Unie het laat gebeuren. Het gezichtsverlies zou catastrofaal zijn, en stel je voor dat Portugal of Spanje het Griekse voorbeeld zullen volgen. Europa kennende, komt het niet zo ver. Op enig moment is er een soort van compromis waarmee iedereen ongelukkig is.

Niettemin houdt Europa naar buiten toe vast aan de politiek van bezuinigingen en hervormingen. De Duitse eisen spelen een belangrijke rol, maar ook in Berlijn moet er zo langzamerhand enige twijfel zijn gerezen. Het herstel laat wel erg lang op zich wachten. Kortom, veel is voor de bühne.

Oud-minister van financiën De Jager bezwoer vijf jaar geleden: “Tot de laatste cent krijgen we ons geld terug”. Het kan haast niet anders, de politici in de Eurozone zijn bang omdat het tot dogma verheven economische recept niet werkt en de critici gelijk hebben gekregen. Ze zijn bang voor de woede van hun kiezers die hun verhalen voor zoete koek geslikt hebben. Ze zijn zó bang dat dat weer een reden is om heel erg bang voor te zijn.

DAN KAN WILLIAM KEIZER WORDEN

In het Verenigd Koninkrijk gaan de Conservatieven en Labour nek-aan-nek. Op 7 mei kiezen de Britten de 650 leden van het Lagerhuis. Geen peil is te trekken op de uitslag. Wel voorzien de meeste experts dat geen partij de vereiste 626 zetels in het Lagerhuis haalt. Dus is op z’n minst een derde partij nodig, net als in 2010.

Stel, dat de Conservatieven de verkiezingen winnen. Zoals de peilingen nu aangeven, haalt zelfs een coalitie met de Liberaal-Democraten het niet, en is de Noord-Ierse DUP (anti-homo, anti-abortus) nodig voor de meerderheid. Labour staat er nauwelijks beter voor. De socialisten zijn op hun beurt afhankelijk van de Schotse Nationale Partij die zoals bekend uit het Verenigd Koninkrijk wil.

Dan is er nog het puntje dat premier Cameron de kiezers een referendum heeft toegezegd over de plaats van het Verenigd Koninkrijk in de EU. Recente peilingen wijzen op een duidelijke steun voor het EU-lidmaatschap. Maar elk referendum heeft zijn eigen dynamiek. Veel hangt af van de economie. In elk geval kunnen de Britten zo maar besluiten eruit te stappen, en God weet wat de Schotten vervolgens doen.

Één plus één is twee. Van het eens zo machtige Verenigd Koninkrijk is sowieso nog maar heel weinig over. Wat Europa betreft, hangen de Britten er sinds mensenheugenis een beetje bij. Inmiddels kraken de twee grote partijen in hun voegen. De Schotten zien meer in Europa. De Conservatieven lijken toch al als twee druppels water op de Republikeinen van de Verenigde Staten. The Londense City is de Europese dependance van Wall Street.

De hang naar vroeger is er in Londen niet minder om. Dus, wat let Cameron eigenlijk om het Verenigd Koninkrijk op te doeken en het restant aan te melden als de 51ste staat van de Verenigde Staten van Amerika? Kan prins William mooi keizer worden, want naar het schijnt, voelen ze aan de overkant van de oceaan weer veel voor een erfelijke monarchie.

ALS PALESTIJNEN ISRAЁL ERKENNEN

Ik vraag me altijd af wat er zal gebeuren als de Palestijnse Autoriteit en Hamas officieel verklaren: “Het is goed zo. We hebben genoeg geleden. We leggen de wapens neer. Ontmantelen de raketten. Sluiten de ondergrondse gangen. We willen vrede, echte vrede voor Joden en Palestijnen. We erkennen de staat Israёl”.

AH, WAT ZAL HALBE BOOS WEZEN

Eigenlijk heeft de PvdA nog maar één kans, wil zij de kabinetsrit met de VVD uitzitten. Toegegeven, nu al toont de partij aan te beschikken over ongekende krachten. Zelfbeheersing, tact, slikken en buigen. Samsom en de zijnen hebben de wapens zich eigen gemaakt. Of het genoeg is, is echter de vraag.

Punt is, de Vrij Nederlandredacteuren Max van Weezel en Thijs Boer kunnen wel eens gelijk hebben. VVD-fractieleider Halbe Zijlsrtra zou de drijvende kracht zijn achter de aanscherping van het asielzoekersbeleid. Voor de liberaal is het spel van geven en nemen voorbij. Hij laat zich niet nog een keer piepelen. Bovendien hebben de strategen laten weten dat dit voor zijn partij een prima moment voor partnerruil is.

Helaas, voor Halbe Zijlstra houdt premier Mark Rutte juist wel van het spel. De polder zit hem als gegoten. De premier blijft de marketingman, de verkoper, de prater. De inhoud komt voor hem op de tweede plaats. Hij kiest voor vertrouwen en neemt daarbij de losse endjes voor lief. Bovendien wil hij de eerste politicus in de 21ste eeuw zijn die een kabinet ongeschonden naar de eindstreep brengt.

Zijlstra contra Rutte. De strenge scherpslijper contra de gemoedelijke polderaar. De VVD-fractieleider heeft de rechtse kiezer in het vizier. Wil toeslaan nu het kan. Immers, de VVD staat sterk, de PvdA ligt op de grond, de groei van de SP stagneert. Intussen weet je het maar nooit. De invloed van Piketty werkt door. De studentenactie tegen het rendementsdenken heeft meer impact dan hij had gedacht.

Dit staat de PvdA te doen: Een wig drijven in de VVD-gelederen. Het spel slim spelen. De ervaring het werk laten doen. Dikke, dikke vrinden met Mark worden. Hem groot maken. Beetje manipuleren. De loftrompet over hem steken.

Ah, wat zal Halbe boos wezen. Dat wordt knetteren in de VVD-tent. Ruzie! Zoals bekend, heeft de kiezer daar een enorme hekel aan. Dus echt, het is PvdA’s enige kans.

AANZUIGENDE WERKING STAAT VAST

Een crisis bezworen! Uitgeprocedeerde asielzoekers kunnen alleen nog maar terecht in de vijf grote steden plus Ter Apel voor bed, bad en brood. Een paar weken mogen ze ervan genieten. Dan is het genoeg, en moeten ze toch echt verdwijnen.

Waarmee de VVD haar zin heeft, en de PvdA hoopt dat haar kiezers het plan zullen slikken. Dat is de theorie tenminste, het resultaat van keiharde onderhandelingen tussen de twee regeringspartijen. De praktijk kan wel eens weerbarstiger zijn.

Niet alleen omdat er altijd asielzoekers zijn die een straat in het veilige, rijke Nederland prefereren boven de zekerheid van verschrikkelijke ontberingen in eigen land of omdat er mensen zijn die hen willen helpen. Het is nog maar de vraag of de overige opvangplaatsen daadwerkelijk sluiten. Want dat hangt af van de Raad van State die in juni uitspraak doet over een zaak die asielzoekers hebben aangespannen.

En, hoe stelt het land zich de uitvoering eigenlijk voor? Al die voorzieningen voor asielzoekers in de grote stad. De aanzuigende werking staat daarmee vast. Een revolutie in het denken van Den Haag is het ook. Want Eindhoven, een grote stad? Het is een late erkenning. Maar toch…

GEEFT KIEZER BRAM EEN KANS?

Zou ik op mr. A. Moszkovicz, Bram voor bekenden, stemmen? Nee dus! Op de partij VoorNederland (VNL) waarvoor hij is aangezocht als lijsttrekker, al helemaal niet. Ach, het zal Bram een zorg zijn. Hij richt zich op de doelgroep van rechtse, klassiek-conservatief-liberale en eurosceptische kiezers.

Bram, dus. Gisteravond was de gevallen advocaat te gast bij Pauw. Geen idee wat hij te berde bracht. Toch betrapte ik me erop dat ik mijn oren spitste. Welbespraakt en nieuwswaardig is hij zeker. Maar dat wist ik al. Ook dat hij zich niet makkelijk laat vangen. Jammer dat hij zo met zijn ogen knippert. Maar à la, dat verhinderde hem niet in de rechtszaal indruk te maken.

Als politicus is Bram een ongeschreven blad. Ongetwijfeld is hij in staat de materie onder de knie te krijgen. Eigenlijk doet het er allemaal niet toe. De grote vraag is of een man die zo gevallen is, de kans krijgt zich te herpakken. Het Tweede Kamerlid Joram van Klaveren denkt van wel. Ikzelf ben er vrij zeker van dat de oud-paladijn van de PVV zich schromelijk vergist. Of zou het hem alleen gaan om de naamsbekendheid van zijn club?

ZIJN VADER WAS EEN SS’ER

Hij was al te gast bij ‘VPRO Boeken’. Bij Kunststof, Het Oog op Morgen. De Volkskrant had een paginagroot interview, naar aanleiding van ‘Vaderskind’. Hij is de journalist, oud-hoofdredacteur van HP/De Tijd, Ad Fransen. Hemel , wat komt het toch mooi uit, in deze weken voor 4 en 5 mei. Wat blijkt? Zijn doopnaam is Adolf die net als hij is geboren op 20 april. Ads vader was dan ook een SS’er.

Ad Fransen moet een zware jeugd gehad hebben. Het is ook niet niets, met een vader die nooit spijt gehad heeft, een grootmoeder die Hitler adoreerde en een grootvader die de bron van het kwaad was. Geen toeval dus dat Ad verslaafd raakte aan de cocaїne.

Maar goed, ik heb het boek zelf niet gelezen. Ga ik ook niet doen. Wat ik begrijp, is dat de zoon erover schrijven wil hoewel hij geen verklaring heeft voor de drijfveren van zijn vader. Hij zal het mooi opgeschreven hebben. Er zullen kopers zijn. De vraag is, waarom de uitgever, de media en de kopers het thema zo interessant vinden.