GRUNBERG IS NODELOOS ONGERUST

“Wilders en de terroristen zijn stiekeme kameraden, bondgenoten met hetzelfde doel, namelijk het einde van de open en vrije samenleving”. Schrijft Arnon Grunberg in zijn Voetnoot en krijgt zoals verwacht vele handen op elkaar. Want is er ook maar iets tegenin te brengen?

Grunbergs waarheid ligt in elk geval in het verlengde van het grote gelijk waarmee de experts op de naakte cijfers wijzen. Ook in de Volkskrant toont de historicus en terrorisme-expert Jacob Pekelder aan dat het aantal aanslagen sinds 1970 alleen maar afneemt. Leg dat naast het gegeven dat de kans op een verkeersongeluk vele malen groter is dan in de metro tegen een bom op te lopen. En de meeste doden vallen nog altijd thuis.

Ik weet het. Ik weet het. Zoals ik ook weet dat Brussel sinds Parijs in het centrum van het terroristenfenomeen staat. Dat Belgiё een bestuurlijke chaos is en er naar verhouding veel jongeren gevoelig voor het jihadisme zijn. Geruststellend is die wetenschap niet. Immers, de terroristen konden kamers huren, bomfabrieken bouwen, zich maandenlang verbergen. Als een buurman de politie belde omdat hij verdachte individuen had gezien, gebeurde er niets.

Kortom, Arnon Grunberg maakt zich nodeloos ongerust. In Belgiё is de open vrije samenleving geen moment in gevaar geweest, en als je de experts mag geloven, is dat een tamelijk onzinnige gedachte. Toch hoop ik maar dat het in dit land beter geregeld is.
http://www.krantmeteenmening.nl

HET RAADSEL, SALAH ABDESLAM

Op 13 november vorig jaar reed hij zijn vrienden naar de Parijse plekken om toe te slaan. Dood en verderf te zaaien, angst aan te jagen, het leven te vernietigen dat hij met hart en ziel haatte. Om zich vervolgens uit de voeten te maken. Misschien bevielen de maagden niet die op hem wachtten. Misschien hoorde het bij het grote plan.

Wat de reden ook was, hij belde een vriend die hem terug naar Brussel bracht waar hij ervoer, hoe angst, verwarring en onzekerheid vruchtbare aarde vonden. Ze zochten hem, maar konden hem niet vinden. Toen pakten ze hem op.

Vier maanden lang hadden zijn vrienden hem verborgen gehouden. Mensen op wie hij rekenen kon en net als hij bereid waren hun leven te geven. Die desnoods hun leven lang pizza’s wilden eten als zij nog maar één keer een bomgordel tot ontploffing konden brengen.

Maar wat beweegt Salah Abdeslam uit Molenbeek? is nu de vraag die de veiligheidsexperts uit hun slaap houdt. Waarom heeft hij zich laten vangen? Zal hij praten en alsnog de geheimen van de Islamitische Staat openbaren? Of zal hij de inlichtingendiensten op dwaalsporen proberen te brengen? Misschien ziet IS in hem wel een ideale verdachte.

Hmm, Salah Abdeslam kan proberen inlichtingen prijs te geven in ruil voor strafverkorting. Misschien vindt hij het grappig zijn ondervragers zo lang mogelijk te tarten. Misschien ziet hij zichzelf als een ruilobject. Er is slechts één zekerheid. Voor sommigen zal het een geruststellende gedachte zijn. Voor anderen is het juist het tegendeel. Maar wie zichzelf tot twee keer toe de toegang tot het paradijs en 72 maagden ontzegt, moet ook voor radicale moslims een raadsel zijn.
http://www.krantmeteenmening.nl

CAMERON ZIET HET AL VOOR ZICH

“Ik zal vechten voor Groot-Brittanniё. En ik sluit alleen een deal die voldoet aan onze behoefte”. Zo tekende The Guardian op uit de mond van premier David Cameron vlak voor aanvang van de onderhandelingen met de EU-partners.

Blijft het Verenigd Koninkrijk lid van de Europese Unie? Of zoekt het de uitgang? is de vraag. Op voorhand lijkt een Brexit onvoorstelbaar, maar Cameron heeft de voorstanders nu eenmaal een referendum beloofd in de hoop het onderwerp van de agenda af te kunnen voeren.

Eerst moet de Britse regering tot een akkoord zien te komen met de Europese Unie. Heikele punten bij de onderhandelingen in Brussel zijn met name de sociale rechten van buitenlandse werknemers, de privileges voor de City en de eis om als niet-Euroland invloed uit te oefenen op wetgeving die de Eurozone betreft.

Om zijn gezicht te redden moet de Britse premier met zichtbare resultaten thuiskomen. “Maar”, rekent hij alvast zich rijk, “een Brexit kan de EU zich niet permitteren”. Ongetwijfeld ziet Cameron het helemaal voor zich: Als grootse overwinnaar zal hij zich na een zware Brusselse nacht in een ingelaste televisie-uitzending presenteren aan het dankbare volk. ”The EU is ours”, zal hij zijn rede noemen, en hoopt daarmee zijn vriend Rupert Murdoch en de tabloids een groot plezier te doen.
http://www.krantmeteenmening.nl

IK WOON IN BELEGERDE STAD

(Door Tjeerd Ritmeester)
‘Brussel, een belegerde stad’, koppen de kranten over de veiligheidssituatie in de Belgische hoofdstad. De toestand is kritiek. Gespannen. De angst regeert. Dat laatste is niet vreemd. Tenzij je het nieuws niet volgt ben je op je hoede. Elke plek waar veel mensen samenkomen, begin je te zien als een potentieel doelwit.

Zwaar bewapende soldaten, speciale agenten, pantserwagens, en speurhonden laten niets aan de verbeelding over. Extra veiligheidsmaatregelen waren er al een hele tijd maar nu lijkt het oorlog. Brussel wordt bedreigd en ik woon in een bedreigde stad.

De dreiging begon vrijwel direct na de aanslagen in Parijs. Zo ook in mijn buurt. Ik woon vlakbij het Europees Parlement. Op maandag besloot de politie opeens de straat af te zetten. De lijnbus die er net stond werd leeggehaald en auto’s mochten de straat niet meer in. Mensen holden naar een veilig heenkomen. Een busje verscheen en een robot gebruikt voor explosieven kwam tevoorschijn.

Een passerende man met een Islamitisch ogende baard moest als enige, zover ik kon zien, zijn tas leeghalen. Een zwaar bewapende agent hield alles in de gaten.
Natuurlijk was het allemaal vals alarm. Maar een stad onder hoogspanning reageert ook onder hoogspanning.

Sommigen vinden het allemaal overdreven, Belgen verspreiden kattenfoto’s op Twitter en jongeren beweren niet bang te zijn. Dat is ongetwijfeld waar. Veel mensen zijn niet bang. Tot ze er zelf tussen staan. Dan zijn ze maar wat blij dat die soldaten net om de hoek staan. Denk aan de herdenking in Parijs waarbij plotseling rotjes werden afgestoken. Kinderen, vrouwen, en volwassen mannen schoten in paniek alle kanten op. Allemaal mensen die niet bang zijn, of niet bang willen zijn.

Maar laten we blij zijn dat we dit soort dreiging niet meer gewend zijn. Ik heb zelf een tijd in Israёl mogen verblijven in een periode dat het land werd bedreigd door raketaanvallen, Syrische chemische wapens, en terreur. Natuurlijk waren mensen bang als er iets gebeurde. Israeliёrs stonden massaal in de rij voor een gasmasker. In Eilat werd gehuild bij een vals luchtalarm.

En ook nu is het geweld weer opgelaaid. Kunnen mensen zomaar aangevallen worden. Is de spanning groot. Toch gaat daar het gewone leven door, weet de bevolking er tot bepaalde hoogte mee om te gaan. Israёl is eraan gewend.

Dit laatste mag noch Belgiё noch een ander West-Europees land overkomen. Gewenning aan deze situaties is iets dat ten koste van alles moet worden voorkomen. Misschien moeten we deze tijdelijke maatregelen accepteren om daarna zonder verder te kunnen leven.
http://www.krantmeteenmening.nl

MISSCHIEN IS BELGIË WEL OP GOEDE WEG

Zo ver is Brussel niet weg. Het doet dan ook onwezenlijk aan dat in de Belgische hoofdstad zwaargewapende soldaten patrouilleren. Pantserwagens af en aan rijden. Het openbare leven bijna tot stilstand is gekomen. Vandaag, heeft de regering gelast, zijn scholen en metro dicht.

Belgiё, een mislukte staat, gonst het rond sinds de aanslagen in Parijs. CNN begon ermee, de site Politico maakte het verhaal rond. Geen toeval dus, melden de deskundigen, dat zoveel jihadisten uit Belgiё komen, en speciaal uit Brussel. Waarbij zij wijzen op het complexe bestuur, de politieke verdeeldheid, de taalproblemen en de onmogelijkheid om tot heldere afspraken te komen.

Maar wat is dat nou? Ongetwijfeld hebben de jihadisten geprofiteerd van bestuurlijke tekortkomingen. Tegelijk is daar ook de hoop. Want hoe gevaarlijk de situatie ook is, Belgiё heeft het al eerder meegemaakt.

Zo opereerde in de jaren 1980 de Bende Van Nijvel die dood en verderf zaaide. Alleen in 1985 vonden 25 mensen de dood en raakten zeker 40 mensen gewond. Politieke, extreemrechtse, motieven werden vermoed. De daders zijn nooit gepakt.

Met een beetje goede wil zou je kunnen zeggen dat het Belgiё van nu toch een stukje verder is. In elk geval deelde het federaal parket vannacht mee: “Bij 19 huiszoekingen in Brussel en Charleroi zijn 16 arrestaties verricht”.
http://www.krantmeteenmening.nl

CATALANEN KIEZEN VOOR BRUSSEL

Zo langzamerhand wordt het toch wel spannend. Nadat de Schotten op een haar na het Verenigd Koninkrijk hadden opgerold, de Grieken stuitten op het machtige Duitsland, dreigen nu de Catalanen de Europese Unie voor het blok te zetten. In elk geval hebben de kiezers zich voor onafhankelijkheid uitgesproken, ook al zweert de centrale regering in Madrid: “Dat nooit”.

Wat bezielt de kiezers eigenlijk? Wat is er aan de hand? Tien, vijftien jaar geleden was het begrip nationalisme in Europa een taboe, voorbehouden aan achtergebleven Balkanschiereilandbewoners en de Oostbloklanden. Natuurlijk waren de Basken en Corsicanen min of meer actief. Maar dat waren feitelijk criminelen.

In Belgiё bereikten de Vlamingen welhaast de status aparte, en o ja, in Italiё streefde Lega Nord naar afscheiding van het noorden. Padania moest het beloofde land van Umberto Rossi heten. Nationalisme, riekte naar regionalisme, kleinburgerlijkheid. Niet de moeite waard. Iets van vroeger waarvoor in de Europese Unie geen plaats was.

De gedachte mag prijzenswaardig zijn na de catastrofes van de twintigste eeuw. Het is dan ook begrijpelijk dat de gevestigde orde in de Europese Unie er weinig oog voor heeft.

De toekomst is niet te voorspellen. Maar zoveel is zeker, de ontwikkeling is geen toevallige, geen incident. Zij is eerder een gevolg van het gegeven dat de regeringsleiders van de lidstaten steeds meer macht uit handen geven. De bestuurders in kleinere eenheden krijgen dan al gauw het gevoel dat zij elders moeten wezen. Niet in Londen, Madrid, Rome of zelfs Berlijn, maar in Brussel waar ze de beslissingen nemen.

IN BRUSSEL KRUISEN ZE DE VINGERS

Met het oog op de parlementsverkiezingen van 20 september meldt het persbureau Reuters: ‘De Griekse regeringspartij Syriza van premier Alexis Tsipras kan rekenen op 25 procent van de kiezers tegen 25,3 voor de conservatieve Nieuwe Democraten’.

Tien dagen geleden gaven de peilingen Syriza nog een ruime voorsprong. Premier Alexis Tsipras schreef de verkiezingen uit nadat Europa hem en de Grieken het mes op de keel geeft gezet om een bezuinigingspakket inclusief hervormingen door te drukken. Als hij wint, moet Syriza precies die politiek voeren waartegen de Grieken in opstand waren gekomen, een politiek waarvoor de oude partijen verantwoordelijk zijn, waarvan de Nieuwe Democraten er zeker één is.

Premier Tsipras leek zeker van de overwinning. Intussen zijn de vingers in Brussel, Berlijn en Den Haag gekruist. Misschien bidden Schäuble, Rutte en Dijsselbloem er niet om, door hun hoofden zal de gedachte spoken: “Alsjeblieft, laat het gebeuren. Geef ons Evangelos Meimarakis, of anders oud-premier Antonis Samaras. Dat Syriza en Tsipras verdwijnen mogen, om nooit meer terug te komen”.

Want o, wat hebben ze een hekel aan dat linkse gedoe. Het is een innerlijke weerzin. Hun afkeer van Tsipras en vooral die Varoufakis grenst aan haat. Wat hadden ze die Grieken graag uit de Eurozone gegooid. En kijk nu eens. Nog twee weken zijn er te gaan. De oude vrienden staan al klaar. Als het een beetje meezit, kan Brussel eindelijk weer zaken met Athene doen, zoals vroeger.

MINACHTING VOOR DE DEMOCRATIE

Vijf miljoen euro verdiende hij per jaar. “Maar ik had niet eens tijd om het te tellen. Ik rij in een oude auto. Ik doe aan liefdadigheid. Plak mijn kapotte fietsband. Loop eindeloos in dezelfde kleren. Mijn huis in Wassenaar heb ik zelf ontworpen”.

Om het geld, status en macht is het de oud-topman van Koninklijke Shell, drs. ir. Jeroen van der Veer, dus nooit te doen geweest. Dan moet het de functie zijn die hem boeit. Waarom anders zou hij president-commissaris zijn van Philips en ING, en ook nog eens commissaris van Boskalis, voorzitter van de Raad van Toezicht van Madurodam? Een doorzetter is hij ook. Zo reed hij de laatste Elfstedentocht uit en de foto in het NRC Handelsblad toont het getrainde lichaam van een 67-jarige zonder een spoortje van vet.

Na lezing van het Zomeravondgesprek tussen topmanager Jeroen van der Veer en de leider van GroenLinks, Jesse Klaver, kan er geen misverstand over bestaan: Van der Veer heeft altijd geweten wat hij wilde, is een beslisser. Als het erop aankomt is hij een VVD’er, en ja, hij is lid van De Pijp, een club waarvan alleen CEO’s, president-commissarissen en topondernemers lid kunnen zijn.

Het gaat hem niet om geld. Macht en status zijn bijkomende zaken. Maar als een rode draad door het verhaal loopt de kritiek die grenst aan minachting voor de democratie. De besluitvorming gaat hem in elk geval veel te traag. “In Brussel en Den Haag is het duwen en stropen. Dan maar wat minder democratie. Kijk eens naar China. Daar weten ze tenminste wat de mensen willen”.

Logisch dus dat Van der Veer zich afvraagt of een willekeurige politicus zo maar een onderneming kan leiden. Daarentegen zou hijzelf wel ìn zijn voor een Europees commissariaat. “Mijn handen jeuken”, voegt hij er enthousiast aan toe.

Drs. ir. Jeroen van der Veer. Ik stel me zo voor dat er in zijn leefwereld méér zijn die denken als hij.

MISSCHIEN IS WERELD WAT WIJZER, NU

Op 31 juli is hij alweer tien jaar dood, prof. dr. Wim Duisenberg, voormalig minister van financiën en president van De Nederlandsche Bank. Ook was hij de eerste president van Europese Centrale Bank. Was lid van de PvdA. Maar of hij een socialist was? Hij was in elk geval een drijvende kracht achter de euro. Steunde het project dat in de jaren 1990 via het Verdrag van Maastricht ter wereld kwam en verwachtte dat de euro een onverbiddelijke stap was, op weg naar de Europese politieke eenwording.

Wim Duisenberg was een man van statuur, een oud-politicus maar toch in de eerste plaats een expert die wist waarover hij het had als het om valuta ging en te maken had met politieke grootheden als de premiers Lubbers, Kok, de bondskanseliers Kohl, Schröder, de presidenten Mitterrand, Chirac, de voorzitter van de Europese Commissie, Jacques Delors. Met christendemocraten, liberalen, socialisten van allerlei slag die zonder uitzondering heilig geloofden in de euro, of op z’n minst deden alsof.

Waar de heren het in elk geval over eens waren, is dat de invoering van één Europese munt een logisch gevolg is van een ontwikkeling, een noodzakelijke stap, op weg naar ….. Misschien hadden ze een Duisenberg niet nodig. Misschien zag de president van De Nederlandsche Bank zijn kans schoon op een mooie baan in Frankfurt. Zijn enthousiasme gaf wel de rugdekking die de politiek nodig had.

“De euro vertegenwoordigt het onderlinge vertrouwen in het hart van onze gemeenschap, de politieke en culturele verbondenheid tussen de mensen in de gemeenschap”, aldus dr. W. Duisenberg toen hij als president van de ECB op 9 mei 2002 de Karel de Grote-prijs in ontvangst mocht nemen die aan de euro was toegekend.

“Hij sprak wijze woorden”, licht de econoom Frans Knopers toe. Dat moge zo zijn. Dertien jaar later is de grootheid van de visionairs van de jaren negentig aan flinke erosie onderhevig. Niet, omdat er twijfel is aan het ideaal van een politieke- en waardegemeenschap die garant staat voor vrede en welvaart , wèl omdat de euro meer weg heeft van een splijtzwam dan van een bindmiddel. “De politieke en culturele verschillen zijn te groot”, vrezen zelfs fervente voorstanders. “Meer macht naar Brussel”, eisen zij. “Weg, die munt. Weg met Brussel”, eisen de sceptici.

Achteraf oordelen, blijft gemakkelijk. Als ze al niet overleden zijn, hebben de visionairs de leeftijd bereikt van ultieme wijsheid of zijn er ver overheen. Toch hebben ze iets uit te uit te leggen. Over het gebruik van de democratie, bijvoorbeeld. Niet alleen in Nederland was de besluitvorming een democratische farce. Tegenspraak was not done, het Verdrag van Maastricht was een hamerstuk dat met 137 tegen 13 stemmen in de Tweede Kamer en 67 tegen 8 in de Eerste Kamer werd aangenomen.

Discussie was er eigenlijk niet. Wat heet, je moest rond de eeuwwisseling een SP’er zijn om geen fiducie in de euro te hebben, om net als prof. dr. Arjo Klamer te waarschuwen voor de gevolgen, voor werkloosheid en sociale spanningen. Waarop Volkskrantcolumniste Sheila Sitalsing hem neerzette als een anti-eurozeloot met de diepgang van een Hoovercraft. Dit, omdat prof. Klamer betoogde dat het bij de euro draait om geloof. “Je gelooft in de euro of je gelooft er niet in”, schreef hij in het NRC Handelsblad. Toegegeven, de argumentatie is niet al te sterk. Maar o, wat heeft Klamer zijn gelijk gehaald!

Is de euro daarmee ten dode opgeschreven? Zover is het nog lang niet. De visionairs van de jaren 1990 waren door de wol geverfde, gepokte en gemazelde politici. Natuurlijk hadden ze hun twijfels. Natuurlijk wisten ze dat er flinke hobbels zouden komen. Ze waren op de hoogte van het riskante Griekenlanddossier. Maar zo werkt nu eenmaal de politiek. Ze spraken er niet over, ze hielden het volk dom en gingen met gekruiste vingers het avontuur aan. Op hoop van zegen. Na hen de zondvloed.

Je zou zeggen, de wereld is wat wijzer, nu. Het zou kunnen, misschien. Het echte pijnpunt betreft de oplossing die Europa biedt om de economische crisis te bestrijden, de grootste sinds de jaren 1930. De euro is een symbool. De burgers hebben te maken met bezuinigingen, met werkloosheid, met sociale hervormingen, de afbouw van de verzorgingsstaat en sociale ongelijkheid.

Niet de visionairs van de jaren 1990, maar hun politieke kinderen zijn daarvoor verantwoordelijk. Kinderen als de Duitse bondskanselier Angela Merkel, minister Schäuble, premier Mark Rutte, Jeroen Dijsselbloem, Halbe Zijlstra, Alexander Pechtold en vele anderen die niet alleen zijn doorgegaan op de aangegeven weg maar ook hun gewoonten hebben overgenomen om het eigen gelijk te claimen, geen tegenspraak te dulden, een verkeerde voorstelling van zaken te geven, het volk dom te houden.

Er is wel een verschil, iets van hoop. Een allereerste begin misschien. Want ergens in Brussel lijkt heel voorzichtig te zijn doorgedrongen dat er toch iets met de Griekse schulden gebeuren moet.

DE 17e DEELSTAAT VAN DUITSLAND

Waarom vraagt Nederland niet het lidmaatschap aan van de Bondsrepubliek Duitsland? Wat is er anno 2015 mooier dan een van de Länder te zijn? Niet alleen is de directe invloed groter, je bespaart een boel Nederlanders nog meer ergernis. De 17e deelstaat Holland heeft al gauw 100-150 afgevaardigden in de Bondsdag. Berlijn bepaalt. Geen gedoe meer over Brussel.

Onzinnige gedachte, natuurlijk. Nergens tiert het nationalisme zo welig als in de Lage Landen. We moeten trouwens wel iets aan ons Duits doen. Maar toch! Redenen zijn er genoeg: Zo is Nederland meer op de penning dan Duitsland. Is strenger dan streng. Staatsrechtsgeleerden zweren bij het Duitse politieke bestel. De economie is de motor van Europa. De Duitsers van 2015 zijn ware democraten. Bij hun invulling van de verzorgingsstaat likken Halbe Zijlstra, Alexander Pechtold en Sybrand Buma hun vingers af.

Dus, wat let het Nederlandse volk eigenlijk? Mits op de juiste wijze ingediend, zal Berlijn het verzoek in welwillende overweging nemen. Laten we daarom een voorbeeld nemen aan minister Jeroen Dijsselbloem die een tweede termijn als voorzitter van de invloedrijke Eurogroep heeft verdiend. “Op Herr Dijsselbloem kan ik bouwen”, knikte Angela goedkeurend toen de keuze haar ter ore kwam.

En ook mooi meegenomen. In 2022 worden we wereldkampioen. In Qatar. Maar ach, wat kan het schelen!